IJzersterk karakter in 'Karakter'

Jacoba Katadreuffe is de alleenstaande moeder van Jacob Willem Katadreuffe. De vader van Jacob, Arend Barend Dreverhaven, is volledig uit beeld in zijn jeugd. Jacob en zijn moeder wonen samen in Rotterdam en hebben het financieel niet al te breed. Op een gegeven moment heeft Jacob de behoefte om zich los te maken van zijn moeder. Hij leent geld bij de kredietbank en koopt daarmee een sigarenwinkeltje in Den Haag. Deze bank blijkt van zijn vader te zijn, maar dat weet hij op dat moment nog niet. Zijn moeder heeft altijd gezwegen over zijn biologische vader. Hij gaat al snel failliet. Tijdens een gesprek over zijn faillissement komt hij op een deurwaarderskantoor waar hij zijn toekomst al voor zich ziet; een droomberoep als advocaat. Hij begint met een lage functie, maar klimt al snel hoger op de carrière ladder tot hij geld heeft voor een echte opleiding tot advocaat. Hij overtreft alle verwachtingen mede door gedreven- en leergierigheid. Zijn vader beschouwd hem niet als zoon en probeert hem op alle mogelijke manieren tegen te werken. Toch zet Jacob door met zijn ijzersterke karakter en bereikt uiteindelijk zijn doel.

Jacob Katadreuffe is een held. Hij bereikt zijn doel door een bewonderenswaardige zelfdiscipline ook al wordt hij tegengewerkt. De titel 'Karakter' wijst dan ook naar het sterke karakter van Katadreuffe. Uit het doorzettingsvermogen van Jacob vloeien de

gebeurtenissen voort. Van een armoedige jeugd tot het bereiken van zijn droomberoep, advocaat. Dit getuigt van ambitie en een groot doorzettingsvermogen. Jacobs karakter houdt het boek bij elkaar: de titel van het boek is dus erg logisch gekozen.

Het belangrijkste onderwerp in 'Karakter' is de relatie tussen vader en zoon. Hoewel het eerst lijkt dat Dreverhaven zijn zoon op alle mogelijke manieren in de weg zit, blijkt uiteindelijk dat hij goede bedoelingen had. Hij had goede bedoelingen en ook Jacob komt uiteindelijk tot het besef dat het voor zijn eigen bestwil is geweest. 

De nieuwe zakelijkheid

Een typische roman voor de tijd waarin Bordewijk het schreef. De schrijfstijl is nuchter, strak, sober en hard. Er zijn geen overbodige woorden toegevoegd, eindeloze omschrijvingen zijn weggelaten en men doet niet aan mooischrijven in deze tijd. De zinnen

zijn kort: alleen de essentie wordt vermeld en uitwijkingen zijn vaak niet te vinden. Dialogen komen nauwelijks voor. Ook in 'Karakter' worden er weinig gesprekken gevoerd. Vooral Jacoba en Jacob hebben nauwelijks gesprekken. Ze zeggen het liefst zo min mogelijk. Als Katadreuffe goedkeuring over iets aan zijn moeder vraagt zegt zij: ‘Zo’. Dat is alles. Het is erg weinig, ze had ook een heel gesprek kunnen beginnen maar dat deed ze niet.  

Ook is het gebrek aan emotie een belangrijk kenmerk dat in dit boek voorkomt. Er wordt niet omschreven hoe een persoon zich voelt, niet hoe de persoon iets ervaart, alleen hoe de gebeurtenis is. Het verzwijgen van emoties blijkt onder andere uit het volgende citaat: "Hij verzweeg wat hij zijn moeder had verteld, maar aan de vriend verteld hij wat hij zijn moeder had verzwegen."

F. Bordewijk