vrijdag 19 december 2014

Een bijzondere familie

Samenvatting: http://www.shmoop.com/house-of-spirits/summary.html

Biografie Isabel Allende: http://nl.wikipedia.org/wiki/Isabel_Allende_%28schrijfster%29

Een prachtig boek waarin de familiegeschiedenis van een bijzondere familie en de geschiedenis van het land zijn verweven in één verhaal. Esteban Trueba ontgroeit dankzij zijn harde werken de armoede. Hij maakt kennis met de prachtige Rosa del Valle, waarmee hij wilt trouwen. Zijn geluk is echter van korte duur, want Rosa komt door een noodlottig ongeval om het leven. Een aantal jaren later gaat Esteban met haar kleine zusje Clara ervandoor. Clara is een intrigerend personage met bovennatuurlijke krachten die de magie in het verhaal brengt.

De simplistische schrijfstijl zorgt voor een goed begrip en daarmee een goed inlevingsvermogen in het verhaal. Deze schrijfwijze bestaat uit lange en beschrijvende zinnen, maar geeft ons de mogelijkheid om een zo gedetailleerd mogelijk beeld te vormen.
De verschillende symbolen geven een soort van tweede laag aan het verhaal. Alle namen in het boek hebben een betekenis en vormen een karakterbeschrijving van de persoon. Ferula betekent ijzersterk, en ze was inderdaad ook een ijzersterke vrouw. Daarnaast betekent Nicolas ‘armenverzorger’. Hij kwam altijd op voor de armen, net als zijn tweelingbroer Jaime, wat ‘ten diensten staan van anderen’ betekent. De symbolen zorgen voor een dromerige sfeer.

Een mindere kant van het boek is de structuur. De gebeurtenissen zijn chronologisch verteld, maar het verhaal bevat ook veel flash-backs en flashforwards. Het is van belang de aandacht bij het boek te houden. Flashforwards zoals deze: “Ze vonden ze dicht tegen elkaar aan, de jongen uitgestrekt en Blanca met haar hoofd op de buik van haar nieuwe vriendje. In diezelfde houding zouden ze, tot hun beider geluk, jaren later worden betrapt, iets waarvoor ze hun leven lang zouden moeten boeten.” (p. 108), halen enigszins de spanning uit het verhaal, omdat de lezer in de toekomst kan kijken. Het is minder makkelijk je te identificeren met een van de personen in het boek. Daarnaast wordt er een aantal keren van de alwetende verteller naar de ik-persoon, Esteban Trueba, overgestapt. Uit een aantal passages uit het boek blijkt dat Allende de bedoeling heeft gehad om Alba als de auteur van het boek naar voren te laten komen. “… het meisje Alba, zal later, in een tijd van verval en terreur, de wonderbaarlijke geschiedenis van haar familie opschrijven om, zoals ze zegt, ‘het verleden te laten herleven en mijn eigen ontzetting te overwinnen’.” Dit verklaart de flashforwards, want natuurlijk weet zij wat er in de toekomst gebeurde.

Hoewel deze structurele elementen verwarrend kunnen zijn, past deze structuur toch goed bij het verhaal. Een soort van chaotische vertelling geeft karakter aan het verhaal. Het geeft het gevoel dat je zich in het doolhofachtige huis van de familie Trueba bevindt. Tijdens het lezen, maar ook nog daarna, heb je het gevoel dat je naast de vrouwen staat. Je kijkt mee in de levens van de vier generaties en weet precies wat er gebeurd in elk punt van hun levens. Alsof je zelf hun leven hebt geleefd. Daarnaast is deze structuur niet zomaar gekozen. Het past bij het verhaal, zoals Isabel Allende hem bedoeld heeft. “Het huis met de geesten is een familiekroniek die zich vanaf het begin van de vorige eeuw over vier generaties uitstrekt tot in de jaren zeventig, toen de militaire dictatuur een einde maakte aan het socialistische bewind van Salvador Allende.”

Het boek is dan wel een realistische vertelling, maar bevat ook een aantal onnatuurlijkheden die in twijfel gebracht kunnen worden. De niet-realistische bovennatuurlijkheden zijn verweven in een realistisch en aangrijpend verhaal. Rosa en Clara zijn de meest intrigerende en merkwaardige personages uit het boek. Rosa is een oogverblindende schoonheid en Clara heeft een gave waarbij ze voorwerpen kan laten bewegen. Het realistische gehalte kan hiermee wel in twijfel worden gebracht, maar deze elementen brengen een magie aan in het boek dat het als realistisch overkomt.

Er wordt een familiegeschiedenis beschreven waarin de politieke toestand van het land is verweven. Het is een boek met vele gebeurtenissen die ervoor zorgen dat het lijkt alsof de lezer zich in het verhaal bevindt. De structuur is goed gekozen bij het verhaal en zorgt voor een goed beeld van de familie en de maatschappij. De bovennatuurlijkheden trekken het realisme van het verhaal in twijfel, maar zorgen wel voor een magische en dromerige sfeer dat maakt dat het boek zo lekker weg leest. Deze magische familiekroniek is zeker een aanrader wanneer je als lezer meegetrokken wilt worden in de geschiedenis van een bijzondere familie. 

Bronnen:

Auteur onbekend. (2014). Recensie: Het huis met de geesten, Isabel Allende. Geraadpleegd op 20 oktober. http://mustreads.nl/recensie-het-huis-met-de-geesten-isabel-allende/

Lehmann-Haupt, C. (1985). Books of the times. Geraadpleegd op 20 oktober. http://www.nytimes.com/1985/05/09/books/books-of-the-times-226293.html?&pagewanted=1

Sympathiek of niet?

Samenvatting 'Zomerhuis met zwembad': http://educatie-en-school.infonu.nl/samenvattingen/76024-herman-koch-zomerhuis-met-zwembad-boekverslag.html

Biografie Herman Koch: http://nl.wikipedia.org/wiki/Herman_Koch

"Patiënten verwarren tijd met aandacht. Ze denken dat ik ze meer aandacht geef dan andere huisartsen. Maar ik geef ze alleen maar meer tijd. Wat ik moet weten heb ik na een minuut gezien” Een cynische huisarts, Marc Schlosser, die met zijn grove gedachten een onsympathieke persoon lijkt. Maar we kunnen ons toch goed verplaatsen in de bezorgde vaderrol. Nadat Julia, de oudste dochter van Marc, misbruikt wordt, neemt het verhaal een andere wending. De kleine grens tussen goed en kwaad is een belangrijk aspect in het boek, want hoe ver mag je gaan om het voor je kind op te nemen?

Het boek begint met de beschrijving van de huisartsenpraktijk van Marc. Hij is geen doorsnee huisarts. Zijn gedachten en uitspraken zijn nogal cynisch van aard, maar hiermee is de toon van zijn karakter gelijk gezet. Het blijkt al gauw dat Schlossers patiënt, Ralph Meier, is overleden. Dit roept een aantal vragen op, maar het gevoel dat Koch bewust informatie achterhoudt, is er niet. ‘Waarom is Ralph Meier dood? Waarom maakt Judith, de weduwe van Ralph, Marc uit voor moordenaar en waarom moet Marc voor het Medisch Tuchtcollege verschijnen?’ Naast dat deze verhaaltechniek voor extra kritische spanning zorgt, brengt dit de lezer ook op het verkeerde been als we weten wat er met de dochter van Marc is gebeurd.

De gedachten van Marc lijken in eerste instantie apart en grof, maar toch is het lastig om ze tegen te spreken; “…Maar het was een andere stap om die aantrekkingskracht in de praktijk te brengen. De biologie had haar waarschuwingssystemen: bij kleine meisjes stonden alle seinen op rood. Niet doen! Afblijven! Wie toch doorgaat maakt iets kapot”. Er zullen niet veel mensen zijn die deze uitspraak tegenspreken. De nachtmerrie van iedere vader dat zijn dochter wordt misbruikt, komt voor Marc helaas uit. Tot aan het einde van het boek blijven we op één spoor. We denken te weten wie de dader is, maar de zoektocht krijgt op de laatste bladzijden een andere wending. Koch speelt met de vooroordelen van de lezer, want net als Marc heeft ook de lezer een afkeer ontwikkeld tegen Ralph. Zo weet Koch op slinkse wijze een verrassend einde aan het eind te breien. 

Het bovenstaande morele vraagstuk is niet zomaar in het boek gebracht. Een hedendaagse, morele kwestie zet de lezer aan het denken. Naast deze morele zaak, worden er vragen opgeroepen bij de beroepsethiek van Marc. Hij is anders dan andere huisartsen, maar is dit een goed gegeven? Hij verliest zichzelf in het wreken van zijn dochter. Menig ouder kan dit begrijpen, maar gaat Marc niet te ver? Dat is de centrale vraag in het boek waarop men zelf antwoord vormt. 

De grens tussen sympathie en antipathie voor Marc is klein. Terwijl Schlosser alles doet om de dader op te sporen, zal menig persoon vinden dat hij te ver gaat. Daarnaast verafschuwt de huisarts Ralph Meier om het feit dat hij met zijn begerige blik vrouwen en meisjes bekijkt. Maar Marc neemt het zelf ook niet zo nauw met de normen en waarden. Terwijl Ralph Caroline uitgebreid bestudeert, probeert Marc een avontuurtje te beginnen met Ralphs vrouw, Judith. Wat dat betreft is het zeker een hypocriet. 

Toch zal men zich met enige moeite kunnen inleven in Marc. Met name het vadergevoel spreekt ons aan. We voelen met hem mee, denken met hem mee. Deze identificatie komt pas later. Gaandeweg het verhaal vordert, verandert ook de kijk van de lezer. Inleven in de cynische huisarts met zijn hypocriete acties is lastig, maar dat betekent niet dat we geen medelijden voelen voor hem als vader. Zeker wanneer de lezer zelf kinderen heeft, kan men het gevoel begrijpen. We gaan dan ook mee in de denkwijze van Marc en de zoektocht naar de dader om deze te wreken.

De heftige gebeurtenis blijft luchtig door het aanbrengen van humor in het verhaal. Vooral de medische scènes maken het humoristisch. De smerige wijze waarop Marc zijn belevenissen in de huisartsenpraktijk beschrijft, doen je gruwelen, maar zorgen ook voor geregelde lachbuien. “Losse delen van de nagel die alle kanten op vliegen, tegen de wanden en de halve deur van het toilet, als verpulverend tandsteen onder de boor van de mondhygiëniste.” Dit soort beschrijvingen zijn typisch voor het karakter van Marc. Een aantal losstaande gebeurtenissen zorgen ervoor dat het verhaal af en toe van het spoor dwaalt, maar Koch permitteert zich deze momenten door de humor die erin verwerkt is.

De verhaaltechniek zorgt voor een extra spanning bij het lezen van het boek. De verschillende gebeurtenissen brengen ons op het verkeerde been bij het beantwoorden van de hamvraag. Daarnaast zijn er een aantal losstaande gebeurtenissen die niets met de hoofdlijn van het verhaal te maken hebben, maar die wel humor aanbrengen. De morele kwesties zorgen voor een andere kijk op het boek, doordat de lezer een mening vormt. Het kan soms onbegrijpelijk zijn wat Marc denkt, maar aan de andere kant ook erg humoristisch. Wel is het mogelijk om als lezer zich in te leven in Marc als blijkt dat hij alles voor zijn kinderen doet. Voor wie houdt van een goede dosis humor gecombineerd met een spannende verhaallijn is ‘Zomerhuis met Zwembad’ uitermate geschikt. 

Bronnen
Fobelets, G. (2011). Zomerhuis met Zwembad. Geraadpleegd op 20 oktober. http://literom.knipselkranten.nl/literom/IndexJs#1_S_Zomerhuis%20met%20zwembad%20

Goedegebuure , J. (2011). Een halfbakken slechterik als held van het verhaal. Geraadpleegd op 20 oktober. http://literom.knipselkranten.nl/literom/IndexJs#1_S_Zomerhuis%20met%20zwembad%20

Dessing, M. (2011). Waarom is Ralph Meier dood? Geraadpleegd op 20 oktober. http://literom.knipselkranten.nl/literom/IndexJs#1_S_Zomerhuis%20met%20zwembad%20

Schouten, R. (2011). Hij klinkt zo redelijk en normaal. Geraadpleegd op 20 oktober. http://literom.knipselkranten.nl/literom/IndexJs#1_S_Zomerhuis%20met%20zwembad%20